برنامه ريزی استراتژيك
امروزه مديريت استراتژيك مهم ترين ابزار تصميم گيري هوشمند و نظام‌مند براي سازمان ها است. مديريت استراتژيك شامل دو حوزه “برنامه ريزي استراتژيك” (Strategic Planning) براي تصميمات استاتيك، بلند مدت و سيستماتيك و “تفكر استراتژيك” (Strategic Thinking) براي تصميمات ديناميك و مبتني بر هوش رقابتي (CI) مي باشد. مديريت استراتژيك پيوندي قوي با تجارت و اقتصاد دارد. لذا تأثير موقعيت رقبا، شدت رقابت، ايجاد ارزش بلند مدت براي سهامداران، نقش ميزان سرمايه گذاري در صنايع توسعه اي و تكميلي، تحقيقات بازار، مسئوليت هاي اجتماعي و زيست محيطي و… در تدوين راهبرد سازمان با ايجاد يك مزيت رقابتي پايدار بسيار حياتي مي باشد.
در عصر حاضر هر سازمانی با هر اندازه ای، با تغییرات و تحولات سریعی روبروست و باید فعالیت‌های خود را طوری برنامه ریزی و مدیریت كند كه در محیط متلاطم و بازار به شدت رقابتی، موفقیت كسب كرده و تداوم حیات داشته باشد. باتوجه به مفهوم مديريت استراتژیك، این امر مستلزم بهره‌گیری از این نوع برنامه‌ریزی است. چرا كه از یك طرف آینده نگر بوده و از طریق پیش بینی تحولات آتی اقدامات مناسب را تنظیم می‌كند، از طرف دیگر گرایش به محیط و ارتباط تنگاتنگ با آن دارد و از این لحاظ می تواند به سرعت از تغییرات محیط با خبر شده و با بسط تفكر استراتژيك، واكنش مناسب و سریع نشان دهد.
برنامه ریزی استراتژیك، سازمان را با محیطش تطبیق می‌دهد، زمینه ای برای دسترسی به اهداف ایجاد می‌كند و چارچوب و جهتی برای سازمان فراهم می سازد تا به آینده دلخواه خود برسد. سازمان در چارچوب به وجود آمده می‌تواند با تجزیه و تحلیل كامل سازمان، محیط داخلی و خارجی و پتانسیل های سازمان در آن چارچوب، به مزیت رقابتی دست یابد. این امر سازمان را قادر می‌كند تا به روندها، اتفاقات، چالش‌ها و فرصت‌های به وجود آمده، از طریق چارچوبی از بینش و ماموریت ایجاد شده توسط فرایند برنامه‌ریزی استراتژیك پاسخ دهد. در واقع برای حفظ و ارتقای یک سازمان، سازمان باید بداند به کجا خواهد رفت (چشم انداز سازمان) و برای آگاهی از این مهم باید بداند اکنون دقیقاً کجا قرار گرفته است (ماموریت سازمان)، پس از آن باید آنچه می‌خواهد باشد را به درستی تعریف کرده (اهداف استراتژیک) و چگونگی رسیدن به آن جایگاه را مشخص نماید (برنامه استراتژيك).
از طرفي ديگر تفكر استراتژیك، داده‌های نرم مانند: تجارب، نیات و ایده های موجود در گفتگوهای روزانه سازمان را تركیب می‌كند و در صدد ارائه یك بینش و هدف سازمانی روشن است و به سازمان اجازه تمركز می دهد، زیرا فرایندی پویا و مستمر از فعالیت‌های خود تحلیلی است. تفكر استراتژيك، فرایند یادگیری مستمر، در جریان و گفتگوی سازمانی است كه به فراتر از دسترسی به یك سری اهداف از پیش تعیین شده توسعـه می یابد. مديريت استراتژیك در صدد است روشی كه یك سازمان فكر و عمل می‌كند را تغییر داده و یك سازمان یادگیرنده به وجود آورد تا همواره در چارچوب يك تحليل محيطي پويا مسير خود را به درستي طي كند.
شرح فرآيند
مديريت استراتژیك، فرایندی است كه عموم شركت‌های موفق و صاحب نام دنیا از آن برای هدایت و پیشبرد برنامه‌ها و فعالیت‌های خود با افق دید بلندمدت و در جهت دستیابی به اهداف و تحقق ماموریت سازمانی بهره می‌گیرند. این نوع تفكر و برنامه‌ریزی به انتخاب استراتژی‌هایی منجر می شود كه در صورت اجراء صحیح و به موقع، تعالی و پیشتازی سازمان را به ارمغان می آورد و نتایج ذيل را به همراه خواهد داشت :
- تداوم بقاء سازمان
- ایجاد مزیت رقابتی بلند مدت برای سازمان
- عملیات موثر و کارآمد به واسطه استقرار اهداف استراتژیک و عملیاتی
- ایجاد پیوستگی و انسجام در عملیات و اقدام‌های سازمان در دوره‌های زمانی طولانی
- تعیین چارچوبی برای برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری مدیریت
- هماهنگی و همراستایی فعالیت واحدهاي سازمان
- ایجاد چارچوب برنامه‌ریزی‌های عملیاتی و جهت بخشی به آنان
- استمرار رشد و توسعه
- تفكر درازمدت و توجه به افق‌های دورتر سازمان
محورهاي اصلي حال حاضر در حوزه مديريت برنامه ريزي استراتژيك، سيستمهاي مديريتي و فناوري اطلاعات شركت پتروشيمي خراسان و در واحد برنامه ريزي استراتژيك عبارتست از:
- ارائه گزارشات و تحليل هاي راهبردي براي مجامع، اجلاس، هيات مديره، جوايز مختلف و … ، آناليز ضعف ها، قوت ها و دلايل انحراف از شاخص ها، بودجه ها و برنامه هاي سازمان
- كنترل سالانه سازمان با توجه به فعاليت هاي صورت پذيرفته در طول سال و انجام فرايند بازبيني و امتياز‌دهي به واحدها در چارچوب روش ارزيابي متوازن سازمان (BSC) براي تعيين ميزان اثربخشي استراتژيك در سطح شركت
- نرم افزاري كردن فرايند مديريت استراتژيك و ايجاد داشبورد مديران با توجه به شاخص هاي كليدي عملكرد(KPI)
- بازنگري كتابچه استراتژيك و پويا نمودن فرايند بازنگري و توسعه برنامه ريزي استراتژيك
- طرح ريزي و تشريح برنامه هاي مصوب استراتژيك به صورت اصولي جهت بهره وري حداكثري از بودجه استراتژيك سالانه سازمان
- مراوده اركان جهت ساز سازمان در كليه سطوح شركت و گسترش تعاملات
- جمع بندي اطلاعات هوش رقابتي (CI) در تعامل با هلدينگ‌ها در جهت تقويت بسترهاي تفكر استراتژيك در سازمان
- تداوم مشاركت فعال در انجمن ها و كنفرانس هاي تخصصي حوزه مديريت استراتژيك و تعامل با مراكز علمي مربوطه
- مديريت ريسك استراتژي ها (SRM) و انجام آينده نگاري
- آموزش و تقويت تفكر استراتژيك در كميته راهبري استراتژيك و دبيران استراتژيك امور
- گسترش تعاملات با معاونت برنامه ريزي راهبردي تاپيكو و ايجاد هم افزايي بيشتر
- نقش دیده‌بان محیط داخلی و خارجی و بررسی و پایش وضعیت سازمان با آگاهی دادن به موقع به مدیران و ذی نفعان شركت و كمك به تصميم سازي مناسب
