نگاهی به شرکت پتروشیمی خراسان:

 شرکت پتروشیمی خراسان بزگترین مرکز تولید محصولات شیمیایی در شمال و شمال شرق ایران تولید کننده کود اوره، آمونیاک، کریستال ملامین در اردیبهشت سال 1371 تاسیس و در خرداد ماه سال 1375 با آغاز فعالیت های بهره برداری در لیست بنگاه های بزرگ صنعتی و تولیدی قرار گرفت.

  سهولت دسترسی قطب های اصلی کشاورزی شمال و شمال شرق کشور و تامین بخش عمده کود شیمیایی مصرفی استان های شمالی (گلستان، مازندران، گیلان) استان های خراسان(رضوی، جنوبی، شمالی) استان سمنان، استان سیستان و بلوچستان و …، مجاورت با کشورهای  آسیای میانه و …، سهولت دسترسی به خوراک(واقع بودن در مسیر خط لوله گاز سراسری سرخس ـ نکا ـ بیدبلند)، کمک به توسعه و عمران استان نوپای خراسان شمالی و مهمتر از همه ایجاد اشتغال و ایجاد ارزش افزوده، ویژه گی هایی است که انتخاب این مکان را توجیه می کند.

موقعیت جغرافیایی:                    

شرکت پتروشیمی خراسان در 17 کیلو متری جاده اصلی بجنورد – شیروان (مرکز استان خراسان شمالی) در زمینی به وسعت 200هکتار شامل، 30هکتار محوطه های صنعتی، 40هکتار محوطه های عمومی وغیر صنعتی، 130 هکتار فضای سبز در مجاورت جاده مواصلاتی تهران- شمال- مشهد بنا گردیده است.

واحد های تولیدی:

 واحد آمونیاک با ظرفیت                   (1000  تن در روز )     

 واحد اوره با ظرفیت                        (1500   تن در روز )              

واحد کریستال ملامین با ظرفیت 

(20000  تن در سال )

آدرس مجتمع:

بجنورد – کیلومتر17جاده بجنورد – شیروان – سایت صنعتی پتروشیمی خراسان

معرفی واحد آمونیاک:

 واحد آمونياك جهت تولید آمونیاک بعنوان ماده اوليه در توليد كود اوره ( ازته ) ، با ظرفیت اسمی 330000تن در سال ، تحت  لیسانس شرکت  M.W.Kellogg  در خرداد سال 1375 به   بهره برداري رسيد .

        خوراک این واحد حدود 348 میلیون متر مکعب گاز طبیعی بوده که توسط شرکت ملی گاز ایران تامین می گردد.

    خوراك اين واحد پس از گوگردزدايي به همراه بخار آب وارد ريفرمر شده و در دماي حدود 800 درجه سانتيگراد تبديل به

گاز پروسس حاوي هيدروژن، منواكسيدكربن و گازكربنيك      مي‌گردد، سپس گاز پروسس وارد ريفرمر ثانويه شده و مابقي واكنش ريفرمينگ در آنجا كامل مي گردد . در مرحله بعد با استفاده از راكتورهاي شيفت كانورژن منوكسيدكربن موجود در گاز تبديل به

دي‌اكسيدكربن شده و بعد از اين مرحله كليه دي اكسيدكربنهاي موجود در گاز پروسس توسط محلول بنفيلد جذب و طي فرآيند

جداگانه اي در استريپر دفع و به واحد اوره ارسال مي‌شود . گاز پروسس با مقادير بسيار جزئي از دي‌اكسيدكربن و منوكسيدكربن به عنوان گاز سنتز وارد راكتور متاناسيون شده و پس از تبديل كامل دي‌اكسيد كربن و منوكسيد كربن مقادير جزئي به متان پس از تنظيم دما و فشار وارد راكتور سنتز آمونياك شده و واكنش توليد آمونياك انجام مي شود. خلوص محصول 99/65 درصد می باشد .

    قسمت اعظم آمونياك توليدي پس از عبور از سيكل تبريد كندانس به واحد اوره و باقيمانده به مخازن جهت ذخيره سازي ارسال مي‌شود. 

کاربرد های اصلی محصول:

   آمونياك به عنوان يكي از محصولات اين مجتمع در توليد بسياري از محصولات نهايي مانند اوره – اسيد نيتريك – هيدرازين – يورتان الياف مصنوعي اكريلونيتريل– اتيلن دي آمين– رنگ ها – مواد منفجره  ملامين و سيال مبرد در سيكل هاي تبريد كاربرد دارد.

   واحد اوره :        

   اين واحد با توليد ساليانه 495000تن اوره پريل با خوراك ساليانه،310000 تن آمونياك و 200 ميليون نرمال مترمكعب دي اكسيد كربن تحت ليسانس Stamicarbon طراحي و در خرداد 1375 به بهره برداري رسيد.

 اوره از واكنش بين مايع آمونياك و گاز دي اكسيدكربن در فشار 143kg/cm2 ودماي حدود 170-180°c طي واكنشهاي تعادلي زير بدست مي آيد :

NH3+CO2          NH2 COONH4                       NH2 COONH4          NH2CONH2 + H20

در واكنش اول كه گرما زا و سريع بوده و طي آن آمونياك و دي اكسيد كربن به مايع كربامات آمونيوم (NH2COONH4) تبديل مي شود و در واكنش دوم كه كند و گرماگير مي باشد ، كربامات آمونيوم به اوره (NH2CONH2) و آب تبديل مي شود.

کاربردهای اصلی محصول:

      اين محصول در توليد كودهاي شيميايي – رزين هاي اوره فرم آلدهيد كاربرد دارد. از ميان عناصر شناخته شده در طبيعت ، ازت (N) ، فسفر (P) و پتاسيم (K) بيشتر از بقيه در رشد گياهان موثرند و از اين رو بعضي تركيبات حاوي اين عناصر بعنوان كود شيميايي در كشاورزي مصرف مي شوند .

اوره با فرمول شيميايي NH2CONH2 مشهورترين كودهاي ازته بوده كه از محاسن آن مي توان به مواردي از قبيل سازگاري براي اغلب گياهان بويژه همه غلات ، عدم تغيير در غلظت املاح خاك و بجانگذاشتن تركيبات نمكي در خاك اشاره نمود. از كل اوره توليدي در جهان بيش از 70% آن به مصرف كشاورزي رسيده وبقيه در توليد پودر ملامين ، استفاده بعنوان خوراك دام ، مصارف پزشكي و غيره استفاده مي شود .

واحد کریستال ملامین:

  اين مجتمع تنها توليدكننده ملامين با روش فشار بالا در ايران می باشد.  این واحد صنعتی که ساليانه 20000 تن تولید دارد، تحت ليسانس شركت Eurotecnica ايتاليا مي باشد. کریستال ملامین در اردیبهشت سال 1383 راه اندازي و در بهمن ماه همان سال به ظرفيت 100 درصد رسيد.  مزیت خاص اين فرآيند تولید در فشار بالا با كاهش حجم دستگاه هاي سنتز و عدم نياز به استفاده از كاتاليست می باشد. همچنين استفاده از اين روش سبب مي شود محصولات فرعي بدون انجام عمليات اضافي در واحد اوره استفاده گردد.

           محلول اوره دريافتي از واحد اوره پس از تغليظ توسط پمپ به راكتور ارسال و با آمونياك سوپرهيت مخلوط شده و در راكتور سنتز به ملامين ، آمونياك و دي اكسيد كربن تبديل مي گردد. واكنش تبديل اوره به ملامين يك واكنش گرماگير بوده كه گرماي واكنش توسط سيستم چرخشي نمك مذاب تامين مي شود . ملامين مذاب و گازهاي خروجي حاصل از واكنش ، از قسمت بالايي راكتور خارج و وارد برج كوئينچ شده وتوسط دوش آب تا دماي 165°c سرد مي شود . بخارات بالاي برج تحت عنوان Off gas كه محتوي CO2,NH3 و بخارات آب مي باشد به واحد اوره برگشت داده ميشود .

   به منظور جداسازي CO2,NH3 محلول به برج استريپر هدايت مي شود . محلول حاوي ملامين و محصولات جانبي نظير پي كندانسيت و OAT به همراه جرياني از آمونياك به آمونالايزر ارسال و در آن بخشي از ناخالصي ها  ( پلي كندانسيت ) مجددا به ملامين تبديل مي شوند و OATبطوركامل محلول مي گردد . در مرحله بعدي جهت حذف ناخالصی ها، محصولات خوردگی و اجزای رنگی محلول ملامین از بسترهای کربن عبور داده   می شود.  در خروجي اين قسمت كليه ناخالصي هاي موجود در ملامين اعم از محلول و غير محلول گرفته مي شود.

            خروجي قسمت خالص سازي پس از كاهش دما و فشار وارد كريستالايزرها ميگردد.دوغاب ملامين از كريستالايزر به تانك دوغاب ملامين ارسال و از آنجا به سانتريفوژ پمپ مي شود. ملامين خروجي از سانتريفوژ وارد خشك كن شده وتوسط هواي داغ ، رطوبت آن بطور كامل گرفته شده و به سمت هاپرها فرستاده و در بسته بندي 25 كيلوگرمي و يك تني به بازار عرضه مي شود. 

کاربردهای اصلی محصول:

    اين محصول در توليد رزين ها از جمله رزين ملامين – فرم آلدئيد جهت توليدانواع روكشها – توليد پارچه هاي نسوز

 ( پيروفسفات ملامين )–  بازدارنده كدري و باكتري زدا در شوينده ها   ( ملامين كلردار) – استفاده در صنايع نساجي – پوشش دهي سطوح- چسبهاي چوب- چسبهاي واترپروف- لامينه ها و روكشهاي دكوراسيون- صنعت كاغذ سازي- چرم سازي و لاستيك كاربرد دارد.