واحد مديريت انرژي در پتروشيمي خراسان از طريق قرارداد ” استقرار سيستم مديريت انرژي و مميزي جامع فني انرژي ” با شركت مشاور برين انرژي سپاهان دربهمن ماه 89 آغاز و در آبانماه 91 موفق به اخذ گواهينامه ISO 50001 از شركت توف نورد آلمان گرديد .درحال حاضر واحد مدیریت انرژی پتروشیمی خراسان دارای گواهینامه استاندارد ISO50001/2018 می باشد و هر سال مطابق نسخه 2018 استاندارد ، ممیزی می شود و موفق به اخذ گواهینامه انطباق معیار مصرف انرژی استانداردهای 13371 ( واحد آمونیاک) 13373 ( واحد اوره ) 9648 ( واحد ملامین ) گردیده است.
ضرورت تشکیل واحد مدیریت انرژی
در حال حاضر بر طبق قوانين موجود در كشور خصوصا نص صریح قانون چهارم و پنجم توسعه کشور ، كارخانجات با ديماند برق بيش از 3 مگاوات يا مصرف سوخت ساليانه بيش از 3 ميليون ليتر معادل نفت كوره ملزم به تشكيل واحد مديريت انرژي در ساختار سازماني خود هستند که در آن كارخانجات در سه دسته پرمصرف، مصرف متوسط و كم مصرف تقسيم بندي شوند. با توجه به موارد فوق، دسته بندي كارخانجات به صورت زير پيشنهاد گردیده است:
1- كارخانجات پرمصرف:
كارخانجات با مصرف ساليانه انرژي (معادل مجموع برق و سوخت مصرفي) بيشتر از 5 ميليونليتر معادل نفت كوره (معادل20 ميليون كيلووات ساعت برق مصرفي ساليانه يا بيش از 3/4مگاوات ديماند برق) که مجتمع پتروشیمی خراسان با دیماند حدود 13 مگاوات یا مصرف سالیانه حدود 000/114 مگاوات ساعت جزو کارخانجات پر مصرف انرژی کشور است.
2- كارخانجات با مصرف متوسط:
كارخانجات با مصرف ساليانه انرژي بين 3 تا 5 ميليون معادل نفت و كوره (معادل 12 تا 20 ميليون كيلووات ساعت برق مصرف ساليانه يا معادل 2 تا 3/4 مگاوات ديماند برق)
3- كارخانجات كم مصرف:
كارخانجات با مصرف ساليانه انرژي كمتر از 3 ميليون ليتر معادل نفت كوره (معادل 12 ميليون كيلووات ساعت برق مصرفي ساليانه يا معادل 2 مگاوات ديماند برق)
بنابراین تشکيل سازمان مدیریت انرژی شامل کمیته راهبردی مدیریت انرژی و واحد مستقل مديريت انرژي زیر نظر خدمات فنی در شرکت پتروشیمی خراسان به عنوان یک صنعت پرمصرف ميتواند صرفه جويي انرژي را از جنبههاي نگرشی و رفتاري به جهت مطلوب سوق دهد.
واحد مديريت انرژي لازمه سياستگذاري و تعيين خط مشي برنامه جامع انرژي مجتمع ميباشد. تشکيل اين واحد موجب ميشود که افراد تعهداتي را در جمع يا در مقابل ديگران بپذيرند و در اين ارتباط انگيزههاي غير مادي لازم براي اجراي تعهدات تحريک گردد. در عين حال، مشارکت در اين واحد، (چنانچه آموزشهاي لازم در مورد مدیریت انرژي به کارکنان واحد داده شده باشد) مرجع بسيار موثري براي دستيابي به نظرات و ايدههاي عملي جديد در مورد صرفهجويي انرژي است. براي حصول اطمينان از عملکرد مفيدتر و موثرتر واحد مديريت انرژي، مشارکت دوستانه و همسطح کارکنان در تبادلنظرها و سوق مباحث به سوالات مشخص، ضروريست. اين واحد بايد داراي استقلال و پرسنل مجرب بهتعداد کافي براي اجراي وظايف خود باشد و مدير آن، رابطه نزديک و بيواسطه با مديران ارشد مجتمع داشته باشد و در عينحال از خدمات مشورتي ساير بخشهای مجتمع و شرکتهای مشاور استفاده کند.
ساختار مديريت انرژي
- نماينده مديريت در سيستم مديريت انرژي
- کمیته راهبردی انرژی
- واحد مدیریت انرژی كه بصورت تمام وقت ميباشد .
لازم به ذکر است علاوه بر ایجاد واحد مدیریت انرژی ، برای اثر بخشی بیشتر،كميته هايي بشرح ذيل در سطح مجتمع فعال هستند كه :
1- كميته انرژي مجتمع متشكل از دبيران انرژي واحدهاي ستادي و عملياتي ميباشند
2- كميته هاي فني انرژي واحد هاي عملياتي كه متشكل از دبير انرژي واحد عملياتي بعلاوه كارشناسان فني واحد هاي تعميرات و خدمات فني و برحسب نياز از ديگر واحدها ميباشد که اعضاي اين دو كميته با نماينده مديريت در سيستم مديريت انرژي و واحد انرژي در فعالیتها و موضوعات مربوط به مديريت و بهینه سازی مصرف انرژی مجتمع و واحد مربوطه همكاري مينمايند .امور مربوط به ساختمان نيز با توجه به اينكه داراي الزامات كشوري است از طرق كميته انرژي ساختمان و واحد مديريت انرژي پيگيري ميشود
ساختار سازمانی واحد مدیریت انرژی
اهداف واحد مدیریت انرژی
از اهم اهداف تشکیل واحد مدیریت انرژی میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
تعيين و مقایسه وضعيت مصارف حاملهای انرژي مجتمع شامل برق، بخار، ، سوخت
كاهش مصرف ویژه و هزينه حاملهاي انرژي
كاهش اثرات مخرب زيست محيطي ناشی از مصرف حاملهای انرژی مجتمع
مشاركت پر رنگتر مدیران ارشد و میانی، و ساير كاركنان در صرفهجويي در مصرف انرژي
-
برخي از مشخصات سيستم مديريت انرژي در پتروشيمي خراسان
| رديف | نام فرايند | روش و دستورالعمل | شماره سند | نحوه پايش |
| 1. | پايش و اندازه گيريهاي انرژي | EMU-ENWI-01
EMU-ENWI-02 EMU-ENWI-03 EMU-ENWI-04 EMU-ENWI-05 EMU-ENWI-06 EMU-ENWI-07
|
EMU-ENMP-02 | كليه فعاليتهاي جاري موءثر بر مصرف انرژي در مجتمع از طريق دو نوع شاخص ، شاخصهاي مديريتي يا همان SEC و شاخصهاي عملياتي كه بصورت راندمان تجهيزات انرژي بر و مصرف كننده انرژي،تعريف و محاسبه ميشود پايش ميگردد اين پايش در 5 سطح در مجتمع انجام ميشود :
1- كل مجتمع( بازه زماني 1 ماهه ) 2- واحدهاي عملياتي( بازه زماني 1 ماهه) 3- شبكه حاملهاي انرژي(6 ماهه) 4- تجهيزات انرژي بر و مبدل انرژي(6 ماهه) و ساختمان 5- ( يكساله ) |
| 2. | فرآيند پايش و كنترل جنبه هاي بارز | روش اجرايي شناسايي و ارزيابي جنبه ها-تعيين اهداف كلان و خرد و تدوين برنامه هاي مديريت انرژي | MAN-ENMP-01 | تجهيزات انرژي بر مجتمع بعنوان جنبه انرژي شناسايي ميشوند ارزيابي جنبه ها توسط روش FMEA انجام و عدد RPN تعيين ميگردد . جنبه هاي بارز بر اساس محدوده ريسك RPN تعيين ميشوند . پايش و كنترل هر جنبه توسط دستورالعمل مكتوب مشخص انجام و برنامه هاي كنترلي نيز در صورت نيا ز تعريف ميشود . بازديدهاي دوره اي نيز جهت حصول اطمينان از تحت كنترل بودن انجام ميشود .
-بازه زماني به روز آوري جنبه ها و جنبه هاي بارز : يكساله پايش برنامه هاي انرژي : 1 ماهه-4 ماهه و يكساله
|
| 3. | فرآيند ارزيابي حاملهاي انرژي | روش اجرايي شناسايي و ارزيابي حاملهاي انرژي و مصارف ويژه آنها | MAN-ENMP-07 | كليه مصارف حاملهاي اصلي و فرعي انرژي از طريق اطلاعات موجود DCS , يا اندازه گيريهاي پرتابل ويا… توسط واحد انرژي تعيين وsec واحدها محاسبه ميگردد ضمناً اطلاعات در اختيار واحدهاي عملياتي مربوطه نيز قرار گرفته و ايشان نيز نسبت به تكميل فرمهاي sec و مقايسه مصارف با خط مبناي انرژي تعيين شده توسط واحد انرژي مقايسه ميشوند و سپس اقدامات مقتضي در خصوص موارد خارج از رنج با همكاري هردو واحد انرژي و واحد عملياتي انجام ميشود
بازه زماني- يك ماهه |
| 4. | فرآيند مميزي داخلي انرژي | دارد- روش اجرايي مميزي داخلي | MAN-QP-03 | طرح و برنامه و چك ليست انرژي حداقل يك ماه قبل از طريق تهيه و در اختيار امور سيستمها قرار ميگيرد و از طريق ايشان نهايي و فرآيند مميزي توسط مميزين داخلي تربيت شده انرژي انجام و نتايج آن بصورت مكتوب از طريق چك ليستها به امور سيستمها اعلام و اقدامات مقتضي متناسب از قبيل تكميل CARو…انجام ميشود
بازه زماني ( حداقل يكساله) 6ماهه – يكساله |
| 5. | فرآيند بازرسيهاي انرژي | دارد- فرآيند بازرسيهاي لازم مربوط به تلفات بارز انرژي | EMU-ENMP-02 | بازرسي روزانه توسط دبيران انرژي واحدها و كارشناس واحد مديريت انرژي انجام و موارد تلفات پيگيري و موارديكه نياز به اقدام اصلاحي مكتوب دارد از طريق فرم EMU-ENFM-32&33 پيگيري ميگردد .
بازه هاي زماني : بصورت مستمر(نشت حاملها-ضايعات مواد ، جابجايي هاي غير ضروري خوراك و محصول-وقفه ناخواسته در فرآيند-روشنايي-تهويه و… ) بازرسي 6 ماهه ( تلفات حرارتي(سطوح داغ-مشعلها-STACK ها و نت دستگاهها ) |
| 6. | فرايند بهينه سازي شرايط موجود فرآيندها تجهيزات و ساختمانها | دارد-طرح هوشيارانه انرژي | EMU-ENMP-01 | علاوه بر اندازه گيري و پايش شاخصها از طريق روش اجرايي مربوطه،فرايند تكميل چك ليستها كه شامل 3 بخش نت موًثر، استفاده از تجهيزات هايتك، تناسب سايز و شاخصهاي عملكرديست در دور ه هاي 6 ماهه توسط كارشناسان گروههاي تعميرات بهرهبرداري و انرژي تكميل و اقدامات اصلاحي مربوطه متعاقب تكميل چك ليستها صورت مي پذيرد .
بازه زماني: 6 ماهه و 12 ماهه |
پايش انرژي در سطح مجتمع از طريق روش اجرايي ” پايش و اندازه گيريهاي انرژي ” در 5 سطح انجام مي شود كه عبارتند از :
- کل مجتمع
2- واحد های عملیاتی
3- شبکه حامل های انرژی
4- تجهیزات انرژی بر و تجهیزات مبدل انرژی
5- ساختمان
